ABECEDARIO DE MARILAR por Ánxela Gracián

ABECEDARIO DAS LETRAS DE MARILAR ALEIXANDRE
por Ánxela Gracián


A de Apaixoada, de Amable ou de Áspera, depende de con quen e con que. A de Aloe vera e de Abidueira, a das cortizas brancas nas que riscar os desexos de Amor. A de Alqueidón, a patria do trasno. A de Ártico e Amazonia, lugares aos que viaxar coa palabra, pero tamén coa experiencia de quen sabe que, coma Ulises, só se chega a Ítaca se a illa existe no noso corazón.


B de Babel, pero non como castigo senón como bendición das linguas Bífidas, coma a de Basilisa, tamén con b, a princesa Batracio.



C de Cidades. Madrid, a Cidade na que naceu e da quen ten saudades, por exemplo, do Cineclube de Areneros onde viu por primeira vez “Freaks”; C de Cidades onde viviu, coma Ceuta, tamén con C, Cidade da quel lembra algunhas árbores, -sen abecedario-: o limoeiro case machadiano ou a figueira dos figos doces do mencer. C de Cidades coma Vigo a das mimosas en flor en decembro e C de Cidades coma Santiago de Compostela onde vive actualmente, e da que non ten saudades, porque non marchou, pero tampouco nos dixo se tería saudades de marchar. C de Cidades nas que nunca estivo e que coñece en soños. E C de Cidades nas que estivo brevemente, coma Donostia, Perugia ou Boston. C de Cee, patria de Toba, C de toda a Costa da Morte que tamén comeza por C. C de Catálogo, pero de velenos menores, eses que de tanto respiralos nos van dando vida aos poucos. C de A Compañía Clandestina de Contrapublicidade (Premio Álvaro Cunqueiro 1998). C de Carapuchiñas e liCántropos, que se deitan xuntos e xogan a Comerse un ao outro coma se se amasen. C de Cazador que, cando atopa Carapuchiñas e lobos abalouCados na mesma Cama, foxe para o máis esCuro do bosque só de pensar en se enfrontar a un lobo namorado.


CH de CHuva, a do monstro, con Pablo Amargo, que tira un paraugas vermello para vencer os medos. CH de CHuva, pero a outra, a que cando orballa nos empapa devagariño ata amolecernos a alma. CH de CHápiro verde, ese lagarto de dous rabos con capacidade para conxurar a maxia. CH de CHapapote, madia leva, o das praias da alma.

D de Desafío. D Darwinismo. D Decisión. D de Dente para aDentar mazás maDurecidas e peles Desaqueloutradas polo Desexo. D de Deriva. D de Derrotas e D de rotas: a da Resolution, por exemplo, polos mares da ciencia e da liberación de vellas condenas. D de Didáctica, a das ciencias, que ensina na Facultade de Ciencias da Educación de Santiago de Compostela. D de Denuncia, en Cheng-Mai (Tailandia), por exemplo, onde mercar unha rapaza de trece anos custa cen dólares, e cincuenta dólares máis se posúe esa virxindade, tan efémera nos trópicos, porque todo acontece tan rápido como o solpor e aos dezaseis xa é demasiado tarde, porque aos dezaseis, unha muller
xa non vale nada.


E de Esfinxe. E de Edipo. E de Eco, (Umberto Eco) e o outro, o que nos condena a Emitir a Eterna lEtanía librE das Elixidas. E de Edén, o paraíso onde ningunha Eva sexa responsable do pecado de Adán. E de Escaravello e de Escaravellar. De Escaravellos, cando entre semana Estudaba bioloxía e un libro de Edgar A. Poe asomaba por baixo dos grosos tratados de Zooloxía animal. E de Escaravellar, cando, no canto de apañar escaravellos, Enxerga palabras descarreiradas coas que Escaravellar nunha lingua Espúrea que nos vai murchando. E de Escribir para levarnos á Entrada de todos os mundos posibles. E de Eladio Rodríguez, o autor dese dicionario no que dormen as palabras como grandes peixes Ebrios de Engoler o oxíxeno da Escrita.


F de Fábula. F de Fascinación. F de Filosofía. F de Faxia (leteraFaxia, ou animal que se alimenta de palabras). F de Familia e de dolorosas relacións familiares, a da nai, por exemplo, lembrada nese Catálogo de velenos. F de Fouces e Fouciños de Fío Fino, cos que chapodar as inxustizas do mundo, as que se cometen contra as mulleres, as primeiras, pero tamén as outras, as da guerra, as da alienación, as da masacre e as do esquezo.


G de Gabela e de enGabelar Garabatos. G de Garabatos que fan Grilandas de palabras. Grilandas que fan poemas. Poemas que Gabean polas Gabias do planeta como aGatuñan os Gatos cando andan á xaneira: con ardentía.


H de Handicap. H de Haiku. H de Herbalúa, esa ovella que foi en Saint-Exupèry coñecemento e tenrura.


I de Intrépida. I de Incualificable. I de imaxinativa. I de Inocencia e de Infinito.

K de Kafka e de Kerouac. K de Kiergkegard e de Kaos.


L de Labirinto. L de Labios. L de látego. L de Liberdade. L de Licenzas, as poéticas e as outras. L licantropía e de Lobos nas illas. L de Loucura. L de Lingua, o galego, a Literaria porque coma todos os bechos ten a Lingua gallada.


M de Marilar. M de Muller e M de Mulleres e de Matrias. O discurso oculto do f feMinino fronte ao M de Masculino.
M de Mal, porque as Mulleres aínda non alcanzaron a igualdade, a paridade e a dignidade necesarias para un asalto á República dos Soños, esa Bastilla da Caída do Antigo Patriarcado. M de Medidas, a prol da igualdade, e non M de Muletas e falsos apoios. M de Medidas, as outras, as 90-60-90 da Moda, esa alienación. M de Top Model que xa non aspira a ser unha Máis, unha Muller normal, unha de tantas Mozas que canta en A banda sen futuro. M DE Mensaxe. M de Música “enviada ao baleiro con tinta, chuspe ou sangue, coa esperanza de que ao outro lado alguén a reciba”. M de Medusa, a de A cabeza de Medusa, a súa última obra, que nos fala da violencia sexual e das Metamorfoses, as de Ovidio, e as outras, as que transforman os sapos en príncipes. M de Merlín, o do Premio, (pola obra A expedición do Pacífico), e o outro, o Mago, que tiña amizades con dona Xenebra e con Basilisa, a princesa sapiño e que non gustaba moito de Artures e de Lanzarotes, ou si. M de Madrasta e outros contos real marabillosos deconstruídos. M de Meses e de tempo. M de Mar, o de Toba, e os outros, os soñados, sucados na goleta Resolution polas ondas da liberdade. M de Morrer, de noxo, e de Morte Morrida, esa arañeira que nos esquece, o único irreversible. M de Mangas, as do corte, “para non volver cruzar o foxo dos cocrodilos ata que nos medre, -con M-, a Melena”, tamén con M, e as outras, as Mangas que cobren a nosa pel de Mel, cando todo é adolescencia e Medo. M de Medrar “para deixar de ter furados na alma, furados por onde escapan os días alegres de verán e tamén M de Medrar “para ter furados polos que entran as cousas de fóra”. M de Medo. M de Man. De Man que toca, que apalpa, que apreixa, que amarfaña, que aloumiña, que Modela, que Moldea, que Mata. M coma a letra m que ten tres pés longos coma os pés da formiga coxa, pés andareiros polos solitarios camiños chousados dos cantís da costa da Morte con M. M de Magnolia, de Metáfora, de Misto, de Maiúscula, de Maiúsculo. M de Muro, de Memoria, de Mapa, de Materia priMa, de Maxia, de Mito, de Merendas e Magostos e das últimas coMeMerendas nas tardes de outono. M de Mudanza, de Mamífera, de Murmurio. M de Manchea ou presa de terra (Unha presa de terra, premio por entregas de La Voz de Galicia, e a outra, a da terra que nos redime e nos reinventa). M de Matrimonio. M de Matriarcado. M de Maio, o Mes que Des-Mente a primavera. M de Mel, de Morfoloxía, de Mundo, de Múltiple. M de Mutuo como recíproco.


N de Nada. De Ninguén. De Ningures. De Nunca. De Non e doutros adverbios absurdos para un Catálogo de velenos. N de Nunca máis, madia. n de Nogard e de Norte.


O de Oblicuo. O de Obriga. O de Ozone para respirar de Ondas, Ondaxes e Ondadas para navegar polos Océano de tinta.


P de Patria, a da lingua, que fixo súa con borranchos de luz que son Palabras de Pan. P de Patria, ese estro literario que é Fisterra, a Matria: o Ézaro, As Lobeiras, Toba, a interminable estepa de Rus do Medio, Eiroas, Gumil, Rego Loureiro…P de Palabras arreboladas dende o alto das esparxas. P de Perseo, o heroe que para liberar a súa amada Danae, cortou a cabeza da medusa antes de que Zeus, disfrazado de P de Poeira de Ouro, rachase todos os Pactos, os do corpo e os outros.


Q de Que? Q de Quen? Q de Quo? Q de Quitina e de Queratina, escamas coas que se constrúen escudos, esas máscaras.

R de Rosas e Refachos. R de Respiración. R de Resolution, a goleta do amor Romántico con R. R de Rock and Roll, O da "Caravana" de Ángel Álvarez a finais dos 60; e o Poch, o músico de A banda sen futuro.


S de Seda, a das debandoras de Seda, de “dedos coma vermes e coxas virxes dos trece anos”. S de Sangue, o primeiro, o sangue desa Carapuchiña virxe que foi comesta de amor por un lobo namorado.


T de Teorías, a do Caos, por exemplo, un texto sobre as traizóns que recibiu o premio Xerais en 2001. T de Tempo, o xeolóxico, os millons de anos que tarda en se formar un petón de granito, e T de Tempo ontolóxico, ese que se nos esfarela nos dedos.


U de Ubre, a nosa, a dos mamíferos que nos alimentamos de leite, pero tamén de soños. U de Uvas e acios. U de Ubicuo e Ubicuidade. U de Usar. U de Utopía e Utopías, o reino da palabra, por exemplo.


V de Vaca, a de Fisterra coa chave de alcatrán. V de Vampiros, dese primeiro relato que escribiu, Agardando polos morcegos, e que nos confirma que nas nosas mans vive a maxia.


X de Xermolo e Xermolar. X de Xacios, trasnos e outros seres míticos. X de Xacer e de Xenreira. XXX do Prohibido e do Maldito.


Y de Ying e de Yang, os opostos pero tamén os complementarios, coma no amor.


E Z de Zodíaco e outras constelacións, a da xovenca, por exemplo.

narrar a historia, mesa redonda

MULLERES CON VOZ DE SEU

O club de lectura Gálix Tendendo Redes continúa a súa andaina coa súa cita mensual. Este mes estará dedicado á narrativa con voz feminina e abordarase á lectura da obra:

A expedición do Pacífico de Marilar Aleixandre.



A cita ten lugar no Consello da Cultura Galega de 17.00 a 19.00 horas.



O día 3 de XUÑO realizarase unha posta en común arredor da citada obra, así como unha introdución a esta temática dentro das literaturas ibéricas.

O día 16 de XUÑO contaremos coa presenza da autora que nos contará polo miúdo os detalles do proceso de creación.

AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ, TRES CITAS PARA A SÚA CREATIVIDADE

AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ OU REESCRITURA PERMANENTE por Ánxela Gracián

TRES CITAS PARA AGUSTÍN FERNÁNDEZ PAZ:

1. “L´oevre a comencé beaucoup plus avant de qu´on aie une seule parole ecrite.”
(A obra comezou moito antes de que haxa unha soa palabra escrita”.)
Michel Butor

A importancia da linguaxe e especialmente da linguaxe literaria.

Se repasamos as declaracións, entrevistas, reflexións públicas e mesmo a súa escrita de ficción vemos que as palabras linguaxe, literatura, ler e palabra aparecen infinidade de veces en boca de Agustín. Por iso quizais unha das constantes de toda a súa obra sexa esa aposta polo pracer estético que producen as palabras, ese poder máxico que permite describir o mundo, aprehendéndoo na súa realidade e infinitude. E canda a palabra, Agustín Fernández Paz fala da literatura, como unha ventá á que asomarse para ampliar os horizontes vivenciais. Desta paixón pola palabra e pola literatura, que constrúe mundos posibles nace outro dos piares nos que se sustenta a obra de Fernández Paz: a ficción metaliteria. Un xeito de exercicio metatextual de textos entrecruzados no que a revisitación de outras obras literarias xa escritas, enriquece a lectura, facendo que o lector, coma o escritor, soñe todos os libros, ou soñe un único libro posible que sexa todos os libros, como dixo Eco. En Agustín podemos percibir un mundo paralelo ao real, conformado con tanta forza polo que narra pero tamén polo que le. Ambas partes compleméntanse e a esa arte de colocar palabras e historias nun papel, está esoutra, que é dicirnos que, ao lelas, nos descubrimos a nós mesmos, o que somos e o que soñamos.
A consecuencia final é ese ROTEIRO LITERARIO que algún día alguén escribirá seguramente e que da conta dunha paixón lectora como unha das formas máis desgarradoras e fascinantes de vincularnos á literatura. De aí que Fernández Paz escriba nese espazo de fronteira da literatura xuvenil que non defrauda aos lectores adultos, debido a ese perfecto equilibrio entre as reflexións provenientes das lecturas e a influencia e adecuada elección dunha linguaxe exixente que fai gala dunha aparente pero elaboradísima sinxeleza.

2.:
S´aimer n´est pas se regarder l´un a l´autre
sinon regarder ensemble dans la même direccion.
(Amar non é mirar un para o outro
senón mirar xuntos nunha mesma dirección)

Saint Exupery
A definición e as definicións múltiples do amor
Agustín é un dos escritores da LIX que máis reflexiona sobre a natureza do amor. O amor pasado que provoca dor presente e así os acontecementos evocados invaden a quietude do presente e provocan estados de melancolía. O amor como fractura, como incomunicación, como desamor, a amor como encontro, como fuxida,o amor como imposibilidade de fuxida, as pantasmas do amor, os recantos nos que o amor existiu e as cinzas que deixou a chama do que ardeu, enfermar de amor, sandar de amor, a sensación de amor, a amor non correspondido, o amor platónico. Agustín reflexiona constantemente na natureza e esencia dese sentimento para constatar que deses soños soñados ou soños vividos pero perdidos xorde a nostalxia, a saudade do que fomos e perdemos, e deses dous sentimentos nace a evocación mitificadora do pasado.
3:
“Somos nuestra memoria
Somos ese quimérico museo de formas inconstantes
Ese montón de espejos rotos”.
Jorge Luis Borges
Memoria, evocación e compromiso
A parte do seu compromiso por contar as cousas como foron nunha guerra inxusta e cruel como todas, pero sobre todo silenciada, hai en Agustín Fernández Paz, non tanto ese desexo de axustar contas dicindo nomes e feitos, senón algo así como un uso moral da memoria. Os seres humanos defínense polo que fan e son lembrados polo que fixeron. Por iso cando sonesquecidos polos que nos lembran “inexisten”. De aí que haxa en Agustín esa reinvidación do dereito á memoria, como fundamento moral do dereito de lembrar.

AIRE NEGRO OU A ARTE DE NARRAR O MISTERIO

A ARTE DE NARRAR O MISTERIO PARTINDO DO MITO ORAL por Ánxela Gracián

Aire Negro refunde a realidade, enche os espazos baleiros do coñecemento, dialoga co mito oral das bocas, pozos ou portas do inferno e reinvéntao dende unha escrita literaria. Nesta e noutras obras o escritor que practica a arte da metaliteratura, o que implica a importancia e coidado exixente e exquisito que na súa obra se concede á linguaxe, de aí que os argumentos das obras de Agustín flúan dun xeito claro, case transparente. A súa é unha visión intuitiva e amigable do azar. Así, os sucesos considerados estraños –como presenza de pantasmas, seres do trasmundo, presenzas demoníacas- etc, tórnanse verosímiles ante o lector que se converte en cómplice do protagonista. A presenza de seres do trasmundo galaico, o reecontro coas orixes ancestrais e o diálogo literario con elas forxa unhanarrativa que, partindo da tradición oral, literaturiza os mitos. Hai en toda a obra de Agustín Fernández Paz paixón pola literatura, exixencia altísima coa linguaxe, reactualización de temas do mundo tradicional oral dos que parte para a creación dun misterio ao xeito de Poe, Hoffman e Lovecraf, pero hai en toda a súa obra unha reflexión sobre o amor. Aire negro é tamén unha novela de amor, unha novela que ten que ver co amor como posesión –a gran besta- e tamén co amor como despedida, como renuncia e tamén como reencontro.